Ergograf

Preparat nerwowo-mięśniowy jest wprawdzie bardzo pouczającym obiektem badania, my jednak jako psychologowie chcielibyśmy badać pracę nie naruszonego organizmu ludzkiego. Formą pracy najbardziej zbliżoną do reakcji preparatu nerwowo-mięśniowego jest ruch jakiegoś pojedynczego członka. Możemy, na przykład skonstruować podpórkę, która unieruchamia rękę, a pozwala wykonywać tylko ruchy zginania i prostowania środkowego palca, i polecić badanemu, aby palcem podciągał do góry raz za razem pewien ciężar. Poszczególne ruchy palca będziemy oczywiście rejestrować na obracającym się bębnie za pomocą pisaka. Aparat taki nazywamy ergografem. Rysunek 25-8 pokazuje najsłynniejszy ergograf skonstruowany przez Mosso’a (1890) i szeroko stosowany. Do pisaka często dodaje się jeszcze rejestrującą taśmę kumulacyjną, z której można od razu odczytać całkowitą wysokość, na jaką podniósł badany ciężar łącznie w całym eksperymencie. Ilość pracy wykonanej w danym czasie przez badanego oblicza się mnożąc ciężar przez całkowitą wysokość, do jakiej udało się badanemu podnieść ciężar w tym okresie czasu: zwykle wyraża się ją w jednostkach metrycznych (kilo- gramometrach). Równie użyteczny jest kształt krzywej, powstającej przy rejestrowaniu serii ruchów na wolno poruszającym się bębnie lub na taśmie papierowej: przykłady takich ergogramów, czyli krzywych pracy, przedstawia rysunek 25-9 (por, również str, 248 w rozdziale o motywacji). >

Ergograf Mosso’a jest nieco kłopotliwy w użyciu. Po pierwsze, dosyć trudno jest umocować nie używane palce i całą rękę tak pewnie, aby osoba badana rzeczywiście nie mogła poruszać ani samą ręką, ani pomagać sobie ramieniem, gdy palec zaczyna odmawiać posłuszeństwa. Po drugie, unieruchomienie nie używanych palców zaburza normalną koordynację ruchu palcem wolnym: Ash (1914) stwierdził, że po pozornym „wyczerpaniu” środkowy palec wraca do normy, skoro tylko uwolni się inne palce z krępujących je zacisków. Prawdopodobnie lepiej byłoby posłużyć się przyrządem z rękojeścią jak w pistolecie i z językiem spustowym, który można by naciskać raz za razem, albo urządzeniem złożonym z podpórki dla palców i paska, dającego się przyciągać kciukiem i palcem wskazującym ruchami takimi, jak przy szczypaniu. Jeżeli ciężarek zastąpić sprężyną, a przestarzały i niewygodny, okopcony bęben taśmą z pisakiem atramentowym, wówczas cały aparat można zmontować na lekkiej deseczce, która będzie ślizgać się po stole, gdyby badany próbował zamiast palcem poruszać całym ramieniem. Oprócz omawianego typu ergografu palcowego skonstruowano także i inne ergografy do badania innych części ciała, takie jak ergograf rowerowy do badania pracy nóg, a dla ramion ergograf stanowiący pewną modyfikację specjalnego urządzenia treningowego używanego przez sportowców (ckest weight: Yochelson, 1930).