Zaobserwowano, że zwierzęta różnią się żywością i liczbą wykonywanych ruchów… Czynnik żywości ma pewne znaczenie, mianowicie skraca pierwszą fazę uczenia się, tę, w której kot dane działania wykonuje jeszcze głównie przypadkowo… Skupienie uwagi jednak, wyrażające się nieraz w małej żywości ruchów, umożliwia kotom szybsze utrwalenie zapoczątkowanego już skojarzenia. Coś takiego właśnie widać u kota nr 13, który mógł działanie wykonywać bardziej świadomie dzięki temu, że nie zdradzał tak gwałtownej aktywności.
W doświadczeniach tych opanowywanie problemu przez zwierzęta było raczej stopniowe, a nie nagłe. Thorndike wysnuł stąd wniosek, że zwierzęta „nie rozumiały sytuacji”. Gdyby po pewnym czasie występowało u nich zjawisko wglądu 1, próby i błędy oczywiście od razu by ustały, a indywidualna krzywa uczenia się, przedstawiająca czas rozwiązywania zadania w każdej próbie, wykazałaby nagły spadek – to jednak zdarzyło się tylko w jednym wypadku. (Jedną z krzywych Throndike’a przedstawiono na rys. 18-6, str. 17).
Przytoczony powyżej skrócony opis zachowania się kotów w doświadczeniach Thorndike’a, a w jeszcze wyższym stopniu szczegółowe protokoły Adamsa (1929), który powtórzył pewne jego eksperymenty, wyraźnie dowodzą, że u kotów próby i błędy polegają nie na wykonywaniu rozmaitych ruchów bez związku z otoczeniem, ale na manipulowaniu rozmaitymi przedmiotami, ponadto zaś, że aktywność zwierzęcia wkrótce koncentruje się na przedmiotach położonych w pobliżu drzwiczek i przynęty pokarmowej. To samo odnosi się do szczurów (Lashley, 1935, str. 31-35), a także bardzo wyraźnie do małp, o czym poprzednio była już mowa (str. 98).
Leave a reply