Reminiscencja krótkoterminowa – kontynuacja

Zamiast jednak pytać o przyczyny polepszania się przypomnień po upływie pewnego czasu, możemy szukać czynników hamujących, które obniżają wynik przypominania sobie materiału bezpośrednio po skomasowanym uczeniu się. Zaproponowano dwa takie czynniki, z których jeden odpowiada pawłowowskiemu hamowaniu zewnętrznemu, a drugi – wewnętrznemu (str. 51, 53), pierwszy to zakłócające działanie skojarzeń niezgodnych z zadaniem, drugi zaś to wpływ hamowania retroaktywnego powodującego spadek wydajności pracy ((str, 219). Wpływ rozwiązań niepoprawnych przejawia się przede wszystkim w reprodukowaniu materiału w niewłaściwej kolejności. Po częściowym wyuczeniu się szeregu słów lub zgłosek bezsensownych najczęściej reprodukujemy elementy, które zdążyliśmy zapamiętać, w złym miejscu szeregu, zwykle za wcześnie. Jednakże te reakcje nieprawidłowe nie są wzmacniane, toteż powinny szybciej ulec zapomnieniu niż wzmacniane reakcje poprawne i takie „zapominanie różnicowe” byłoby właśnie wynikiem zwiększającym liczbę reakcji poprawnych po przerwie wypoczynkowej (J. A. McGeoch, 1942). Ten czynnik, tj. wpływ skojarzeń niepoprawnych otamowujący reprodukcję, podkreślał Hovland (1939, 1951), nie zapominając jednak i o hamowaniu reaktywnym (Hovland i Kurtz, 1951).

Poważne zastrzeżenia w stosunku do koncepcji zapominania różnicowego wysunął McClelland (1942b) na podstawie badań nad pamięcią, przeprowadzonych za pomocą nowej techniki eksperymentalnej. W doświadczeniach tych eksponowano pary przymiotników, a osoba badana miała wybierać jeden z nich. Jeżeli wybrała „dobry” przymiotnik, rozlegał się dzwonek. Par takich było 20, eksponowano je w tempie 2,3 sekundy na jedną parę z 6-sekundową przerwą między kolejnymi ekspozycjami całego szeregu. W każdej ekspozycji zmieniano kolejność par. Po osiągnięciu kryterium: 15 właściwych wyborów, jedna grupa osób badanych uczyła się nadal bez żadnej przerwy, a grupie równoważnej dano przy dalszym uczeniu się 2 minuty odpoczynku. Okazało się, że odpoczynek wywarł bardzo korzystny wpływ na wyniki uczenia się. W eksperymencie tym ewentualne zapominanie w czasie pauzy powinno by zmniejszyć liczbę wyborów właściwych (wyuczonych tylko częściowo), a nie miałoby wpływu na liczbę wyborów złych (zgodnych z takimi c-r innymi upodobaniami, jakie wnieśli badani do eksperymentu). Zapominanie różnicowe podczas przerwy wypoczynkowej powinno by więc sprzyjać raczej wyborom złym niż dobrym h W każdym razie bardziej prawdopodobną przyczyną słabych wyników uczenia się bez odpoczynku