Szeregi przekraczające zasięg pamięci bezpośredniej

Jeżeli ktoś potrafi nauczyć się szeregu 8 cyfr po jednokrotnym odczytaniu (albo po 8 sekundach), to ile powtórzeń będzie mu potrzeba (albo ile czasu mu zajmie) do wyuczenia się szeregu 16 cyfr? Problemu tego nie da się rozwiązać na podstawie prostej arytmetycznej proporcji, ponieważ w rzeczywistości przy przekroczeniu zasięgu pamięci bezpośredniej ilość czasu potrzebnego do wyuczenia się szeregu gwałtownie wzrasta. Jeżeli przy 8 cyfrach wystarczy jednokrotne ich odczytanie, to do wyuczenia się 9 mogą się okazać potrzebne trzy lub cztery powtórzenia. Poza tym przy podawaniu szeregów przekraczających pojemność pamięci bezpośredniej obserwuje się jeszcze jedno zjawisko, którego ilustracją są następujące wyniki uzyskane w badaniach nad grupą 160 nie wyćwiczonych studentów. Przeciętna pojemność pamięci bezpośredniej wynosiła u nich 8: ale kiedy dano im szeregi, składające się z więcej niż 8 cyfr każdy, liczba cyfr poprawnie odtworzonych spadla przeciętnie do 6. Gdy liczba podawanych cyfr przekraczała pojemność pamięci bezpośredniej badanych, tylko 5% wszystkich osób potrafiło zapamiętać tyle cyfr, ile wynosił zasięg ich pamięci bezpośredniej (Gates, 1916).

Cyfry są raczej dość specjalnym materiałem pamięciowym, po pierwsze dlatego, że jest ich mało, a po drugie, ponieważ tak często stosuje się je w badaniach. Gdy posłużyć się szeregami nie powiązanych ze sobą sensownych słów, otrzymamy inne wyniki. Binet i Henri (1894) stwierdzili na jednym badanym, że: przy podaniu 5 slow . . . odtworzył on 5 słów przy podaniu 10 słów . . . odtworzył on 7 słów przy podaniu 49 słów . . . odtworzył on 17 słów przy podaniu 100 słów . . . odtworzył on 25 słów