Proszę odjąć 4 zapałki, a resztę tak ułożyć, aby każdy bok kwadratu miał znów po 12 zapałek”. Jeden O usunął cztery zapałki w jednym narożu, ale zaraz potem umieścił je z powrotem i usunął cztery zapałki z drugiego naroża, tzn. wykonał pierwszy krok, nie zastanawiając się, jaki będzie następny. Inny O również stosował się do zasady „jedna czynność na raz” i doszedł do takiego układu:
Dalej nie mógł się posunąć, ponieważ nie chciał zmienić położenia zapałek w obu rzędach poziomych, które już spełniały stawiane wymagania. Lepszy start miał trzeci O dzięki rozumowaniu, że wszystkie cztery boki kwadratu powinno się poddać jednakowym przekształceniom, a jeszcze lepiej udało się czwartemu, który zaraz na początku postawił sobie pytanie: „Jak można ułożyć 4 boki kwadratu, każdy z 12 zapałek, skoro wszystkich zapałek jest tylko 28?” Jednakże i ten badany mógł całkowicie rozwiązać problem dopiero po wykonaniu pewnych drobnych prób „w głowie”, popełniwszy przy tym pewne błędy.
Wertheimer (1945), autor ważnej pracy na temat myślenia twórczego, utrzymuje w niej, że prób i błędów można, a nawet powinno się całkowicie uniknąć, o ile tylko będzie się rozporządzać wszystkimi danymi niezbędnymi do rozwiązania problemu. Według zasad psychologii postaci (Gestalt), niezbędne dane uzyskuje się wtedy, gdy bez żadnych z góry przyjętych założeń, w nastawieniu czysto odbiorczym, usiłuje się zrozumieć problem, zawsze rozpatrując go jako całość i analizując części tylko w ramach tej całości jako jej składniki. Przy takim postępowaniu zrozumiemy, na czym polega luka, która z danej sytuacji czyni pro- blem, oraz zostaną wyzwolone siły, które tak przeorganizują sytuację, że lukę będzie można zamknąć 1.
Leave a reply