Co ma wpływ na wydajność pracy?

W poprzednich paragrafach zwróciliśmy uwagę na dwa krańce pewnego ciągłego szeregu, jaki tworzą różne formy pracy: na skoncentrowaną pracę mięśniową na ergografie i na pracę czysto „umysłową” przy rozwiązywaniu testu inteligencji. Pomiędzy nimi rozciąga się cała gama zadań spotykanych znacznie częściej w życiu codziennym i w przemyśle. Nie będziemy się tu jednak nimi zajmować, ograniczając się tylko do ogólnej uwagi, że występuje w nich większość zjawisk opisanych powyżej. Wiele badań nad takimi formami pracy, w szczególności w przemyśle, podsumowuje Bills w swej książce Psychólogy of Efficiency (1943) oraz Ryan w Work and Effort (1947) . Dawniej, próbując zastosować do praktyki wyniki badań laboratoryjnych, często popełniano błąd zbyt pochopnego uogólniania wnioskówr wysnutych z ergogramów. Na przykład rys. 25-13 przedstawia krzywe pracy dziennej, którymi ongi szeroko posługiwano się jako przykładem ilustrującym pewną ogólną prawidłowość. Widać tu wyraźnie na początku zjawisko nabierania rozpędu, a przy końcu spadek wydajności pracy. Zapominano jednak, że te „typowe” krzywe przedstawiają wyniki dosyć ciężkiej pracy mięśniowej i że można im przeciwstawić krzywe przedstawione na rysunku 25-14, oparte na lżejszej pracy, których kształt jest inny.

W ostatnich latach coraz silniej zarysowuje się tendencja do uwzględniania wpływu na wydajność pracy także i innych zmiennych poza zwykłym zmęczeniem. Jaskrawy przykład tej tendencji znajdujemy w badaniach przeprowadzanych dla firmy Western Electric (Roethlisberger i Dickson, 1939). Usiłując określić wpływ na wydajność pracy takich warunków, jak oświetlenie i odpoczynek, autorzy badali małą grupę robotników w oddzielnym pokoju. Okazało się, że niezależnie od tego, jak zmieniały się warunki, wydajność pracy w tej grupie stale się zwiększała. Prędko się wyjaśniło, że zmienną, która odegrała tu rolę decydującą, było morale: robotnicy ci odczuwali dumę z tego, że zespół ich został specjalnie wyróżniony. Wprawdzie nie ulega wątpliwości, że morale i inne czynniki motywacyjne mają w sytuacjach praktycznych (jak również i przy pracy na ergografie) duży wpływ na wydajność pracy, zachodzi jednak niebezpieczeństwo, że psychologowie przemysłowi w swych badaniach wpadną w przeciwną skrajność i zlekceważą działające w organizmie zmienne niższego rzędu.

Leave a reply

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>