Daily Archives 12 sierpnia 2015

Szukanie drogi w labiryncie, zarówno u zwierząt, jak i u ludzi, stanowi formę zachowania tak łatwo dostępną obserwacji, że można doskonale badać, czego właściwie osobnik się uczy (jak to już widzieliśmy na str. 151) oraz co przenosi się z jednego procesu uczenia się na drugi. Zwykle stosujemy tu metodę ćwiczeń sukcesywnych, mianowicie badani uczą się najpierw jednego labiryntu, a następnie drugiego. W ten sposób można zademonstrować zarówno dodatnie, jak i ujemne działanie transferu, a czasem nawet udaje się wykryć, jaki element zachowania

Są jeszcze i inne dane dotyczące tego zagadnienia. Wiadomo, że pomimo utraty nawyku wytworzonego na krótko przed elektrowstrząsem, szczur po wstrząsie jest zdolny do wytworzenia i dobrego przechowania nowego nawyku (Duncan: Hunt i Brady). Pod wpływem elektrowstrząsów nie zapomina się wyuczonego poprzednio łatwego zadania (labirynt wodny), natomiast znacznie pogarsza się wówczas przechowanie podobnego, lecz trudniejszego zadania (Russell, 1949). Gdy jednak badany nie tylko zadania się wyuczy, ale w znacznym stopniu przeuczy, przechowuje się ono po elektrowstrząsie znacznie lepiej (Braun i Albee, 1952). Jeśli u szczurów stosować elektrowstrząs pod narkozą eterową, ogólny napad drgawek nie występuje i nie obserwuje się później również amnezji wstecznej – wynik ten nasuwa przypuszczenie, że zaburzenie przechowania pod wpływem wstrząsu jest wynikiem nie bezpośrednio przepływu prądu przez mózg, lecz wiąże się z osłabionym pod wpływem ataku drgawkowego dopływem krwi do mózgu (Porter i Stone, 1947: Hunt, Jernberg i Lowlor, 1953). Fakty potwierdzają to przypuszczenie: anoksja 1 wywołana uciśnięciem klatki piersiowej szczura tak, że zwierzę około minuty nie może oddychać, działa tak samo, jak elektrowstrząs na przechowanie dopiero co wyuczonych nawyków (Hayes, 1953). Fizjologiczny mechanizm drgawek przy elektrowstrząsie niewątpliwie wymaga jeszcze wielu dalszych badań. Co do przyczyn zapominania możemy w każdym razie powiedzieć, że przy wysokim stopniu sprawności uraz mózgowy nie zaciera śladów pamięciowych, chociaż może chwilowo paraliżować posiadane nawyki i pamięć wyuczonego materiału, uniemożliwiając korzystanie z nich, natomiast wszystko to, czego człowiek uczył się lub co przeżył tuż przed szokiem, może bezpowrotnie utracić, ponieważ szok uniemożliwi należyte utrwalenie śladów.

Prawa fizyki. Całkiem inne wymagania intelektualne postawiono dwom grupom studentów uniwersytetu. Obie grupy otrzymały pewne informacje na temat momentu bezwładności, z tym, że jednej wygłoszono na ten temat wykład teoretyczny, z drugą zaś przeprowadzono poglądową lekcję, na której studenci próbowali przewidzieć ruchy wahadła torsyjnego (torsion pendulum) i stwierdzili, że przewidywania ich były błędne. Kilka dni później postawiono im inny problem: Dane są dwie kule o tej samej masie, tym samym wyglądzie zewnętrznym i ciężarze, ale jedna z nich jest pełna i zrobiona z metalu lekkiego, a druga wydrążona i z metalu ciężkiego. Czy można odróżnić, która jest pełna, a która pusta, obserwując, jak obie się toczą? Okazało się, że w grupie, która brała udział w lekcji poglądowej, transfer był znacznie wyraźniejszy niż w grupie, która tylko słuchała teoretycznego wykładu (Szekeły, 1950).