W protokole jednego O, który ułożył duży krzyż po ćwiczeniu w układaniu kwadracików, znajdujemy wyraźny przykład przeżyć o charakterze „błysku” zrozumienia (rys, 26-4). Tutaj moment wglądu, czy też nagłej reorganizacji, polegał wyraźnie na tym, że badany zastosował wiadomości zdobyte uprzednio, przy układaniu małych kwadratów, co więcej – istotą samego „błysku” zrozumienia było odkrycie, iż przy obecnym zadaniu można posłużyć się tamtymi wiadomościami. Taka nagła reorganizacja nie występowała w protokołach osób, którym kazano ułożyć krzyż bez uprzedniego ćwiczenia z małymi kwadratami. U niektórych O w tej grupie układanie krzyża miało co najwyżej postać procesu, nazwanego przez autorkę „analizą stopniową” i polegającego na wykrywaniu kolejno pojedynczych stosunków przestrzennych ważnych dla rozwiązania zadania.
Inny przykład na zależność wglądu od uprzedniego doświadczenia podaje Birch (1945b). W jego eksperymentach młode szympansy, które nie miały żadnego doświadczenia w manipulowaniu kijami, w ogóle nie umiały dać sobie rady z problemem wymagającym przyciągnięcia kijem przynęty, natychmiast jednak rozwiązały go, gdy poprzednio przez kilka dni bawiły się kijami, mimo że nawet nic nimi wówczas nie przyciągały-
Leave a reply