Słuszne wydaje się założenie, że różnice w szybkości zapominania zależą, ogólnie biorąc, po pierwsze: od wyjściowej siły śladu (tj. od stopnia wyuczenia, wbicia w pamięć) oraz, po drugie – od siły czynników zacierających ślad. Można się spodziewać, że różne osoby wykażą pod jednym i drugim względem pewne różnice indywidualne, ponadto jednak i siła śladu, i szybkość jego zacierania się będą zależne od warunków uczenia się i przechowywania. Ewentualne rozbieżności wyników można czasem przypisać różnicom w sposobie przeprowadzania eksperymentów.
Pewne czynniki wpływające na wyjściową siłę śladu zostały już zbadane eksperymentalnie. Oto najbardziej znane z nich. O niedouczeniu się jakiegoś materiału mówi się wtedy, kiedy nie zostało osiągnięte kryterium: jedna bezbłędna recytacja, o przeuczeniu zaś – kiedy już po osiągnięciu tego kryterium 'badany uczył się danego materiału jeszcze nadal. Należy jednak zauważyć, że owo dodatkowe uczenie się musi być równie staranne jak uczenie sdę podstawowe, bezmyślnego odczytywania materiału nie można uważać za przeuczenie. Gdy postulat ten zostanie spełniony, materiał przeuezony przechowuje Się lepiej niż materiał tylko wyuczony. Ogólnie mówiąc, przechowanie jest w przybliżeniu proporcjonalne do ilości uczenia się (Ebbinghaus, 1885: Krueger, 1929). Jednakże na wynikach eksperymentów nad przeucze- niem można polegać jedynie wtedy, kiedy osoba badana jest dobrze wyćwiczona w uczeniu się (Luh, 1922: Cuff, 1927).
Leave a reply