W badaniach nad uczeniem się na pamięć szukamy odpowiedzi przede wszystkim na pytanie „jak?”: W jaki sposób zapamiętuje się materiał? Prawidłowe rozwiązanie tego zagadnienia pozwoliłoby nam zarówno zrozumieć zjawisko zapamiętywania z punktu widzenia naukowego, jak i dałoby podstawy do opracowania praktycznych wskazówek w odniesieniu do skuteczności i ekonomii rozmaitych ważnych form uczenia się.
Istnieje kilka sposobów eksperymentalnego badania tego problemu. Najbardziej narzuca się tu zastosowanie introspekcji. Można oczekiwać, że badany potrafi coś nam powiedzieć o tym, jak zapamiętuje materiał. Trudno przypuszczać, by introspekcja pozwoliła nam w pełni zrozumieć ten dynamiczny proces, który zachodzi przy zapamiętywaniu, jednakże czasem dostarcza cennych danych, które nie budzą poważniejszych wątpliwości. Na przykład okazuje się, że dwie sąsiadujące ze sobą zgłoski, viz i hus, przypominają badanemu słowo uiciotts 1 i dlatego O szybko się ich uczy, po kilku jednak powtórzeniach „skojarzenie” to wypada, a mimo to ta para zgłosek pozostaje w pamięci. W eksperymentach nad pamięcią dane introspekcyjne tego rodzaju są dosyć częste (Reed, 1918: O’Brien, 1921).
Ten sam problem można też rozwiązywać w sposób obiektywny, mianowicie zmieniając warunki uczenia się i przypominania. Na przykład usiłuje się zapobiec wykorzystywaniu takich pomocniczych „skojarzeń” przez zwiększenie tempa ekspozycji do dwu lub trzech zgłosek na sekundę. O nie ma wtedy czasu na wyszukiwanie jakichś skojarzeń poza takimi, które od razu same mu się narzucają. Jednakże zbyt szybkie tempo podawania materiału utrudnia nieco zapamiętywanie: badany czuje się w tych warunkach jak gdyby pod pewnym napięciem i potrzebuje do wyuczenia się więcej prób, chociaż zresztą nie zawsze więcej zużywa czasu. Uczenie się nawet w tych warunkach nie sprowadza się jednak do poziomu uczenia się czysto mechanicznego (Ogden, 1903: Gamble, 1909, 1916).
Leave a reply