Transfer wprawy w spostrzeganiu

Wspomniany powyżej artykuł Fechnera na temat bilateralnego transferu 1 sprawności ruchowych stanowił dodatek do obszerniejszego artykułu A. W. Volkmanna, jego krewnego, który współpracował z nim przy przeprowadzaniu pewnych dłuższych badań eksperymentalnych nad odróżnianiem, czy skóry dotknięto w jednym, czy w dwu punktach, tj. nad progiem przestrzennym dotyku (str. 428, t. I). Volkmann zaobserwował tu trzy godne uwagi zjawiska: 1) bardzo znaczny wzrost wrażliwości (tj. obniżenie się progu przestrzennego) w tej okolicy skóry, w której dokonywano pomiarów: 2) prawie tak samo duży wzrost wrażliwości w odpowiedniej okolicy drugiej ręki lub drugiego ramienia: 3) szybkie zanikanie tej nabytej wrażliwości w ciągu kilkudniowej przerwy w badaniach. Jak z tego widać, transfer miał tu charakter nie ogólny, lecz ograniczał się do okolic przyległych lub symetrycznych do tej, którą ćwiczono. Wyraźny był transfer z czubka palca na jego nasadę od strony dłoni i z jednego palca na drugi, nie zaobserwowano natomiast transferu z palca na przedramię. Z występowania zjawiska transferu Volkmann wyprowadził wniosek, że zmiany powodowane ćwiczeniem zachodzą nie w skórze, lecz w mózgu.

Tego samego rodzaju wyniki uzyskał Dresslar (1894), badając wrażliwość skóry na przedramieniu: próg przestrzenny dotyku ogromnie się obniżył w okolicy skóry poddanej ćwiczeniu i w analogicznej okolicy po drugiej stronie ciała, nie zmienił się zaś w innych okolicach. Dwaj dorośli O badani w tych doświadczeniach stwierdzili, że po okresie ćwiczenia odczuwali zupełnie inaczej dotknięcie w tej okolicy skóry, którą przez czas dłuższy poddawano badaniu niż w innych okolicach. Inne prace nad progiem przestrzennym dotyku (Messenger, 1903: Boring, 1920) pozwalają zrozumieć przyczyny tej poprawy. Przy odległościach między kolcami estezjometru tak małych, że dotknięcia dwoma kolcami nie odczuwa się już wyraźnie jako dwóch, mimo to pozostaje jeszcze pewna odczuwalna różnica wrażenia, którą badany uczy się poprawnie interpretować. Te ledwie odczuwalne różnice po-

Z jednej strony ciała na drugą. (Frzyp. tłum.). między dotknięciem jednym i dwoma kolcami z pewnością są rozmaite w okolicach skóry o różnej budowie, możliwe jednak, że w okolicach bilateralnie symetrycznych są one prawie jednakowe h