Wyniki Sleighta

W rzeczywistości w granicach tych leży 13 z 30 uzyskanych różnic. Rozsiew taki mógłby świadczyć o zerowym wpływie transferu i czysto przypadkowej zmienności wyników, gdyby nie 2 wypadki znacznej poprawy, o których mówimy w tekście. Drugi rozkład pochodzi z podobnego eksperymentu, przeprowadzonego przez Sleighta na osobach dorosłych. Na wykresie widać jeden wyraźny przypadek pogorszenia i wiele wypadków świadczących o słabym dodatnim wpływie transferu

Wyniki Sleighta pokazują, że nie zachodzi żadna poprawa pamięci pod wpływem ćwiczenia jej na pewnych określonych rodzajach materiału. Przypadki czystej poprawy i czystego pogorszenia się wyników były w grupach eksperymentalnych równie częste, a tylko bardzo nieliczne z nich były statystycznie znaczące. Jedynie u dwu grup wystąpił statystycznie znaczący dodatni wpływ transferu na uczenie się na pamięć szeregów zgłosek bezsensownych – u jednej, która ćwiczyła się w uczeniu się wierszy, i u drugiej, ćwiczącej się na tablicach miar: najwidoczniej przeniosła się tu umiejętność wykorzystywania rytmu przy zapamiętywaniu. W podobnym, chociaż nie na tak wielu rodzajach materiału przeprowadzonym eksperymencie z dorosłymi, Sleight stwierdził tylko w jednym przypadku wyraźny, statystycznie znaczący wpływ transferu, ale wpływ ujemny: po ćwiczeniu się w zapamiętywaniu treści urywków prozy osoby dorosłe wykazywały pogorszenie w uczeniu się na pamięć materiału stosunkowo bezsensownego. Badani oświadczali, że

Rotacja polega na przyjęciu takiej kolejności podawania badanym kilku zadań, aby w grupie badanych jako całości każde zadanie występowało tyle samo razy na pierwszym miejscu, na drugim itd. (Przyp, tłum.).

BPd – błąd prawdopodobny różnicy, Idzie tu o różnice pomiędzy wynikiem próby wstępnej a wynikiem próby sprawdzającej (por. obliczenie „czystej poprawy” w tekście, str. 322). (Przyp. red.). po bardziej interesującej nauce prozy materiał bezsensowny wydał im się wprost odpychający. Oprócz tych nielicznych przypadków, czysta poprawa lub pogorszenie były małe i zgodne z rozsiewem przypadkowym (rys. 24-6).

Ćwiczenie się w stosowaniu skutecznych metod uczenia się na pamięć

Jeśli komuś bardzo zależy na nauczeniu się pewnego rodzaju materiału, wybiera on takie techniki pracy, które są dostosowane do tego właśnie materiału. Gdyby je uogólnić, techniki te mogłyby okazać się użyteczne także i w stosunku do innych rodzajów materiału. Zwykle jednak ten, kto się uczy, jest zbyt zajęty swoim konkretnym zadaniem, aby móc jeszcze podejmować próby uogólnienia stosowanych metod, dlatego też techniki jego nie podlegają transferowi. Być może jednak, że taki ewentualny transfer technik uczenia się mógłby ułatwić specjalny instruktaż. Sprawdzeniem tego przypuszczenia zajął się Woodrow (1927). Podzielił on swych studentów na trzy grupy. Z grupą kontrolną przeprowadzono tylko próbę wstępną i sprawdzającą. Jedna grupa eksperymentalna nie otrzymywała pouczenia o metodach pracy i przez 3 godziny (rozbite na 8 jednostek rozłożonych na przestrzeni ponad 4 tygodni) uczyła się na pamięć wierszy i zgłosek bezsensownych. Drugiej grupie eksperymentalnej dzielono tę samą globalną ilość czasu pomiędzy instruktaż na temat „właściwych metod uczenia się na pamięć” i ćwiczenia w uczeniu się na pamięć wierszy i zgłosek bezsensownych. W próbach wstępnych i sprawdzających badano zasięg pamięci bezpośredniej dla szeregu spółgłosek, słówek języka tureckiego i ich angielskich znaczeń, dat, wierszy, urywków prozy (dosłownie) oraz treści komunikatów inf ormacy j nych.

W próbie kontrolnej grupa eksperymentalna nie instruowana wypadła mniej więcej tak samo, jak kontrolna, natomiast grupa instruowana przy każdym rodzaju materiału wykazała zdecydowaną przewagę nad obiema pozostałymi grupami. „Krótko mówiąc, eksperyment ten wykazuje, że w tym samym przypadku, gdzie ćwiczenie jednego rodzaju – niekierowane mechaniczne kucie – wywołuje transfer czasem dodatni,, czasem ujemny, lecz zawsze mały, inna forma ćwiczenia z tym samym ’ materiałem może wywołać transfer, którego działanie będzie stale dodatnie i to duże”. Jakie były te „właściwe metody uczenia się na pamięć”, w których ćwiczono badanych? Woodrow daje następującą ich listę.

– 1. Uczenie się całościowe.

– 2. Aktywna kontrola własnych postępów.

– 3. Grupowanie materiału i wykorzystywanie rytmu.

– 4. Zwracanie uwagi na sens i wykorzystywanie wyobraźni i symboli dla. skonkretyzowania sensu.

– 5. Czujność umysłowa i skupienie uwagi.

– 6, Wiara we własne możliwości w uczenia się na pamięć.

– 7. W pewnych przypadkach, jak na przykład przy uczeniu się zgłosek bezsensownych, korzystanie z wtórnych skojarzeń.