Zależność czasu uczenia się od ilości materiału

Zasięg pamięci bezpośredniej jest to miara określająca, ile materiału danego rodzaju człowiek potrafi poprawnie odtworzyć po jednokrotnym przeczytaniu. Wynosi ona: w wieku 2V2 lat – 2 elementy w wieku 3 lat – 3 elementy w wieku 4/1s lat – 4 elementy w wieku 7 lat – 5 elementów w wieku 10 lat – 6 elementów (według poprawionej skali Stanford-Bineta).

Przeciętny wynik studentów uniwersytetu, bez uprzedniego ćwiczenia, nie przekracza 8. Intensywne ćwiczenie dzieci przedszkolnych przez 78 dni zwiększyło ich przeciętną pojemność pamięci bezpośredniej z 4,4 do 6,4, doprowadzając je w ten sposób do poziomu dzieci 10-letnich. Jednakże po długiej przerwie (wakacje), podczas której dzieci nie poddawano ćwiczeniom, wyniki spadły przeciętnie do 4,7, tj. mniej więcej do pierwotnego poziomu: otrzymaną małą różnicę in plus prawdopodobnie można złożyć na karb normalnego, rozwojowego przyrostu pamięci wraz z wiekiem (Gates i Taylor, 1925). U studentów uniwersytetu intensywne ćwiczenie doprowadziło do zwiększenia pojemności pamięci bezpośredniej o około 20 procent, przy czym największy przyrost wynosił 4 cyfry (z 10 na 14 cyfr). Chociaż nie sprawdzano u nich później, czy przyrost ten okazał się trwały, można jednak przypuszczać, że pewien wzrost zasięgu pamięci utrzymał się, mianowicie jako rezultat opanowania przez badanych korzystnej techniki grupowania cyfr (Martin i Fernberger, 1929). Nie wolno jednak zapominać o tym, że zasięg pamięci bezpośredniej nie jest wielkością stalą, lecz zmienia się z próby na próbę, co ilustruje rysunek 23-2. Zależy on również od logicznego powiązania materiału, przy sensownych zdaniach można po jednokrotnym usłyszeniu powtórzyć dosłownie aż 15 słów (Marks i Jack, 1952).