Zmiany w jakości pracy

Weinland wykazał, że na przestrzeni całego ergogramu stałe i coraz to bardziej wzmożone wahnięcia wykazuje amplituda ruchów. Zmiany amplitudy rosną czasem wyraźnie, mimo że przeciętne wyniki nie wykazują obniżenia (por. Chapanis, Garner i Morgan, 1949).

Dobrą ilustrację faktu, że jakość pracy może stanowić bardzo czuły wskaźnik zmęczenia, stanowi seria eksperymentów przeprowadzonych przez Bartletta i jego współpracowników. Wyszli oni od stwierdzenia, że metody używane w badaniach nad zwykłą pracą mięśniową dają niezadowalające wyniki w zastosowaniu do pracy wysoko kwalifikowanej, takiej jak czynności lotnika czy artylerzysty. Sporządzili więc skomplikowaną tablicę, pełną rozmaitych instrumentów i wskaźników kontrolnych, i polecali osobom badanym przez dwie godziny wykonywać na tych instrumentach określone manipulacje takie lub inne, stosownie do stale zmieniających się sygnałów i odczytów na tarczach aparatu. Wśród zmian zachodzących wraz z narastaniem zmęczenia najbardziej uderzało to, co można nazwać rozszerzaniem się „strefy obojętności” na odczyty wskaźników: wydawało się, jakby osobnik obniżał swoje normy i korygował odchylenie wskazówki aparatu od położenia właściwego nie, jak na początku eksperymentu, od razu, lecz dopiero wtedy, gdy wskazówka znacznie je przekroczyła. Badani zupełnie nie zdawali sobie z tego sprawy, wręcz przeciwnie, wydawało im się, że pracują coraz lepiej. To obniżenie jakości pracy stwierdzano tylko przy zadaniach skomplikowanych, natomiast przy. nawet długotrwałej pracy, ale z jednym tylko wskaźnikiem, zjawisko to nie występowało. W zadaniach złożonych zmęczenie przejawiało się również w tym, że badani nie wykonywali dokładnie na czas poszczególnych czynności i wykazywali powszechną tendencję do tracenia z oczu „całości” zadania, reagowali tylko na wyizolowane jego elementy (Bartlett, 1943). Ta metoda zadań złożonych (generał approach) wydaje się przydatna w badaniach nad wieloma czynnikami, od których zależy wydajność pracy, jak na przykład zmiany zachodzące w organizmie wraz z wiekiem (Welford, 1951).