Badacze motywacji interesowali się bardziej odległymi celami spostrzegania. Czy na skomplikowanym i bogatym w szczegóły obrazku ktoś głodny łatwiej zauważy przedmioty jadalne? Jeśli zaś obrazek jest mgli sty i niewyraźny, może dostrzec na nim rzeczy jadalne nawet takie, których tam naprawdę nie ma? Aparatem doskonale nadającym się do pracy eksperymentalnej nad tymi zagadnieniami jest tachistoskop. Jako podniety stosuje się słowa lub obrazki, eksponując je początkowo bądź to w słabym oświetleniu, bądź też przez czas tak krótki, że badany nie może wyraźnie dostrzec eksponowanych elementów {Postman, Bruner i McGinnies, 1948: McClelland i Atkinson, 1948). Można też stosować niewyraźne bodźce słuchowe, używając aparatu, który zmniejsza ich „objętość” 1 przy ekspozycji z zapisu fonograficznego („sumator słów” Skinnera, 1936, 1953a: Vanderplas i Blake, 1949). Czynnikami motywacyjnymi są tu zwykle zainteresowania i skłonności badanego, a nie głód. Przebieg eksperymentu może ulec zakłóceniu pod wpływem różnych czynników. Jednym z nich bywa stosowanie jako podniet słów i przedmiotów znanych badanemu. W ogóle trzeba powiedzieć, że doświadczenia tego typu wymagają bardzo starannego przygotowania, jeśli chcemy otrzymać wyniki świadczące o wpływie motywacji w sposób statystycznie znamienny (Dinsmoor, 1952a). Pewne konkretne wyniki oraz rozważania teoretyczne jak również bibliografię z tej dziedziny można znaleźć w sprawozdaniu z sympozjum poświęconego spostrzeganiu i osobowości, zamieszczonym w Journal o/ Personality, 1949, 18, numery 1-2 i przedrukowanym w książce Bruñera i Krecha (1950). Patrz również książka Blake’a i Rslmseya (1951).
Wśród eksperymentów, którymi zajmowaliśmy się ostatnio, wiele ma tę wadę, że nie całkiem ściśle zdefiniowano w nich terminy2. Takie terminy, jak na przykład „zainteresowanie sobą samym” zostały przejęte z mowy potocznej, jednakże w badaniach, gdzie stosuje się je do określenia bardzo złożonych procesów uwarunkowanych całą historią życia człowieka, należałoby im nadać jakieś ścisłe znaczenie. W obecnym stanie badań nie umiemy jeszcze dokładnie sformułować tych konstrukcji pojęciowych. Wiele pracy czeka tu na psychologa, który by miał odwagę do podjęcia tej mało uchwytnej problematyki, a przy tym umiał wynaleźć płodne naukowo techniki badania eksperymentalnego.
Objętość tonu – właściwość związana z wysokością i siłą tonów. Ton niski wydaje się „większy” od wysokiego, a ton głośniejszy „większy” od cichszego. Por. str. 487-490, t. I. (Przyp. tłum.).
W oryginale mowa jest nie o „terminach”, lecz o „zmiennych niezależnych” (independant variables), z dalszego testu jednak wynika, że idzie o definicję terminów (konstrukcji pojęciowych wyjaśniających wyniki), a nie zmiennych niezależnych, tj. warunków eksperymentalnych. (Przyp. tłum.).
Leave a reply