Daily Archives 3 września 2015

Typ eksperymentów wprowadzony przez Luchinsa

Może jednak mimo wszystko nie należałoby tak bardzo ubolewać nad osobami badanymi i dziwić się im, ponieważ problemy zastosowane w tym eksperymencie były niewątpliwie bardzo dalekie od życia. Wyobraźmy sobie, że próbujemy odlać wodę z naczynia 127-litrowego! Ale i wtedy, gdy E: zwiększył realizm zadań, mówiąc, że idzie nie o litery, tylko o centymetry sześcienne, badani przeważnie nie traktowali problemów jako konkretnych sytuacji, widzieli w nich zadania arytmetyczne i dalej stosowali procedurę z trzema dzbankami (Luchins i Luchins, 1950). Studenci często dlatego upierali się przy niej, że chcieli pokazać, jak z dużego, pełnego dzbanka można odlać tyle wody, aby została dokładnie taka ilość, jakiej wymaga zadanie: dzieci zaś traktowały cały eksperyment po prostu jako pewnego rodzaju ćwiczenie szkolne, w którym trzeba było nauczyć się rozwiązywania problemów arytmetycznych przez stosowanie określonej reguły. Może istotnie – jak podkreślał Wertheimer (1945) – w szkole kładzie się zbyt wiele nacisku na to, aby dzieci uczyły się ślepo stosować reguły podane im autorytatywnie przez nauczyciela.

więcej

Wpływ transferu dodatniego i ujemnego – ciąg dalszy

W doświadczeniach nad rozwiązywaniem łamigłówek przez ludzi Ruger (1910) stwierdził wiele przypadków transferu negatywnego. Przypuśćmy, że dwie łamigłówki są skonstruowane według takiej samej podstawowej zasady, jednakże różnią się w szczegółach i dlatego rozwiązanie ich wymaga trochę innych czynności manipulacyjnych. W tej sytuacji O usiłuje przy drugiej łamigłówce zastosować taki sam sposób rozwiązywania jak przy pierwszej, w rezultacie zaś wikła się w trudności i może uzyskać gorszy rezultat, niż uzyskałby wtedy, gdyby w ogóle nie uczył się rozwiązywać poprzedniej łamigłówki.

więcej

Konwersja (odwracanie) zdania prostego

Dobrze pamiętamy ostrzeżenie, że odwrotność zdania prawdziwego nie musi być sama zdaniem prawdziwym. Logiczna analiza wykazuje, kiedy można odwracać zdania, a kiedy nie. Odwracamy zdanie przedstawiając jego orzecznik na miejsce podmiotu, a podmiot na miejsce orzecznika. Odwracanie zdań jest dozwolone wtedy, gdy zdanie odwrócone wynika ze zdania pierwotnego, a tak dzieje się tylko w niektórych wypadkach. Zawsze można odwrócić zdanie typu E: jeśli żadne X nie jest Y, to oczywiście też żadne Y nie jest X. Tak samo można zawsze odwrócić zdanie typu I. Ale już odwracając zdanie typu A, musimy zmienić kwantyfi- kator „wszystkie” na „niektóre”, a zdań typu O w ogóle nie można odwracać: Na podstawie twierdzenia „niektóre X nie są Y” nie potrafimy powiedzieć ani czy „wszystkie Y są X”, ani czy „niektóre Y są X”, ani czy „żadne Y: nie są X”. Niemniej jednak Eidens (1929) wykrył, że osoby nawet wysoko wykształcone, ale nie przeszkolone w logicznych zasadach rozumowania, przeważnie skłonne są do odwracania wszystkich czterech typów zdań, uważając to za zabieg zupełnie poprawny. Błędy tego typu występują przy pełnym, werbalnym formułowaniu przesła- . nek, natomiast nie popełnia się ich, gdy informacji udzielamy w formie wykresu.

więcej